زمینه و اهداف: آلودگی محیط زیست با آلاینده­های نفتی یکی از نگرانی‌های جهانی است. هدف از این پژوهش جداسازی و بررسی توانمندی قارچ‌های بومی ایران به منظور پاکسازی مناطق آلوده به ترکیبات نفتی می‌باشد.

مواد و روش­ها: ابتدا نمونه های خاک آلوده به نفت جمع آوری و در محیط پایه حداقل نمک همراه با 1% نفت خام و کلرامفنیکل به مدت سه هفته غنی سازی و جدایه ها خالص سازی شد. در ادامه توانمندی هر یک از جدایه ها از نظر میزان تخریب نفت خام با استفاده از روش سنجش کل محتوای هیدروکربنی نفت (TPH) در420 نانومتر اندازه­گیری شد. جهت تایید میزان حذف نفت، محتوای هیدروکربنی باقیمانده با روش FT-IR نیز بررسی شد. سپس فعالیت لاکازی جدایه منتخب ارزیابی گشت. در نهایت برترین جدایه از طریق ریخت شناسی و مولکولی شناسایی گردید.

یافته ها: در این مطالعه 30 گونه قارچی جداسازی شد. تست TPH در این جدایه ها نشان داد که جدایه G-05 با 66% میزان حذف نفت طی 15 روز توانمندترین جدایه در حذف هیدروکربن‌های نفتی می‌باشد. آنالیز FTIR نیز حاکی از حذف 90% ترکیبات آلیفاتیک توسط این جدایه بود. همچنین ارزیابی فعالیت لاکاز نشان داد این جدایه قادر به تولید U/L 1440 آنزیم در انتهای روز 15 می‌باشد. حضور آنزیم لاکاز در این جدایه نشان داد که استفاده از آنزیم های لیگنولیتیک و به صورت غیر اختصاصی مسیر تجزیه هیدروکربن های نفتی در این جدایه است.  شناسایی‌های ریخت شناسی و مولکولی نشان داد که G-05  متعلق به جنس Phaeosphaeria spp. می‌باشد.

بحث: با وجود توانمندی بالای قارچ‌ها در حذف زیستی آلاینده ها مطالعات کمی در این زمینه صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد جدایه  Phaeosphaeria spp. UTMC 5003برای اولین بار در جهت حذف زیستی نفت به عنوان قارچی توانمند در پاک‌سازی خاک‌های آلوده به هیدروکربن‌های نفتی در دنیا گزارش شده است.